Τετάρτη, 16 Οκτωβρίου 2024
130 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΤΖΙΟΡΤΖΙΟ ΝΤΕ ΚΙΡΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΠΑΤΕΡΑ ΤΟΥ ΤΟΝ ΜΗΧΑΝΙΚΟ ΕΒΑΡΙΣΤΟ ΝΤΕ ΚΙΡΙΚΟ

Σαν σήμερα πριν 130 χρόνια, στις  10 Ιουλίου 1888 γεννιέται  στο Βόλο ο Τζόρτζιο Ντε Κίρικο, ένας από τους μεγαλύτερους ζωγράφους  του  20ου  αιώνα.

Γεννήθηκε, όπως αναφέρει ο ίδιος «…Στη σκιά του Πηλίου και των Κενταύρων, δυο βήματα από την Ιωλκό των Αργοναυτών…μια αποπνικτική μέρα του Ιουλίου στο Βόλο…πρωτεύουσα της Θεσσαλίας που τα κεριά λιώνανε στα καντηλέρια, και πάνω από την πολιτεία, λες για να μεγαλώσει τον καύσωνα του καλοκαιριού, φυσούσε ένας φλογισμένος άνεμος που έρχεται από την Αφρική και που οι Έλληνες ονομάζουν λίβα..» («Αναμνήσεις από τη ζωή μου»-1945), από γονείς Ιταλούς της διασποράς.

Πατέρας του ο  Εβαρίστο Ντε Κίρικο, γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη το 1841   αριστοκρατικής καταγωγής από τη Δαλματία και την Τοσκάνη του οποίου ο πατέρας, βαρώνος   Τζόρτζιο – Φιλιγκόνε αναφέρεται ως Πρέσβης της Ιταλίας στην Υψηλή Πύλη. Διπλωματούχος μηχανικός προσέφερε  αρχικά τις υπηρεσίες του στους σιδηροδρόμους της Τοσκάνης και της Βουλγαρίας. Στη συνέχεια το 1882 του ανατίθεται, ως εργολήπτη,  επί πρωθυπουργίας Χαριλάου Τρικούπη με χρηματοδότηση του  ομογενούς Τραπεζίτη από την Κων/πολη  Θεόδωρου  Μαυρογορδάτου η κατασκευή του σιδηροδρομικού δικτύου της Θεσσαλίας και προκειμένου να διευθύνει το έργο εγκαθίσταται στο Βόλο

Σύζυγος του και μητέρα του μεγάλου ζωγράφου η Τζέμμα  Τσερβέτο, πρώην τραγουδίστρια του βαριετέ και της  οπερέτας,  με  γενοβέζικη καταγωγή αλλά   με εμπορικές σχέσεις  της οικογένειας στη  Σμύρνη όπου και η ίδια γεννήθηκε (1852).

Στον πατέρα του μεγάλου ζωγράφου τον  μηχανικό Εβαρίστο θα είναι αφιερωμένη η φετινή ετήσια εκδήλωση,  που  διοργανώνει κάθε χρόνο  η Διεύθυνση Πολιτισμού του ΔΟΕΠΑΠ-ΔΗΠΕΘΕ Δήμου Βόλου, η οποία θα παρουσιάσει   την πολυδιάστατη προσωπικότητα και το έργο του στην μόλις νεόδμητη πόλη  με την οποία ταυτίστηκε και συνέβαλε τα μέγιστα στην ανάπτυξή της.

Το αφιέρωμα θα περιλαμβάνει έκθεση των σχεδίων  του Εβαρίστο και της γαλλοϊταλικής εταιρείας του  σε φωτογραφικές αναπαραγωγές που  ανήκουν στο αρχείο του Σιδηροδρομικού Σταθμού Βόλου. Φωτογραφίες,  κείμενα και άλλα ντοκουμέντα   καταδεικνύουν το εύρος της δραστηριότητας του Εβαρίστο αλλά και τη σχέση του  και επιρροή  που άσκησαν στο καλλιτεχνικό έργο του  υιού του Τζόρτζιο.

Το αφιέρωμα πραγματοποιείται σε συνδιοργάνωση με τον ΟΣΕ και το Παγκόσμιο Σωματείο Αποδήμων Μαγνήτων «το Κοινόν των Μαγνήτων».

Η έκθεση θα εγκαινιαστεί την Πέμπτη 2 Αυγούστου στο  Κέντρο Τέχνης Τζόρτζιο Ντε Κίρικο και θα παραμείνει ως και  τον Οκτώβριο  προκειμένου να πραγματοποιηθούν εκπαιδευτικά προγράμματα και παράλληλες συνεργασίες.

Θα προηγηθεί την Τέταρτη 1 Αυγούστου η  καθιερωμένη ετήσια εκδήλωση του  Παγκόσμιου Σωματείου Αποδήμων Μαγνήτων «το Κοινόν των Μαγνήτων» στον κήπο του Αρχαιολογικού Μουσείου αφιερωμένη επίσης στα 130 χρόνια  από τη γέννηση  του μεγάλου ζωγράφου, η οποία θα περιλαμβάνει ομιλίες, προβολές και μουσικό πρόγραμμα

Ο Τζόρτζιο ντε Κίρικο υπήρξε μία από τις καλλιτεχνικές μορφές που κατέκτησε  προδρομική θέση στα κινήματα της νεωτερικής  πρωτοπορίας της τέχνης.

Σπούδασε στο «Σχολείο των Τεχνών» του Πολυτεχνείου της Αθήνας με δασκάλους τους Κ. Βολανάκη, Γ. Ιακωβίδη και Γ. Ροϊλό. Συνεχίζει τις σπουδές του στην Ακαδημία Καλών Τεχνών  του Μονάχου  και έρχεται σε επαφή με τον γερμανικό Ρομαντισμό,  και τη  φιλοσοφία των Νίτσε, Σοπενχάουερ και Βέινιγκερ. Ταξιδεύει στην Ιταλία και το 1910 ζωγραφίζει το πρώτο «μεταφυσικό» του έργο, το ¨Αίνιγμα ενός φθινοπωρινού απογεύματος¨. Στη συνέχεια ζει στο Παρίσι όπου τον ανακαλύπτει ο Απολλιναίρ, συμμετέχει σε εκθέσεις, γνωρίζει τους Πικάσσο, Ντερέν, Μπρανκούζι, Λεζέ,  Μπρακ και εντυπωσιάζει τον Αντρε Μπρετόν και τους υπερρεαλιστές ζωγράφους. Από το 1914 θα αρχίσει τις εκθέσεις του στη  Ν. Υόρκη. Μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο  συμμετέχει στην καλλιτεχνική σκηνή της Ιταλίας  και συνδέεται με τους φουτουριστές ζωγράφους. Από το 1919  αποκηρύσσει τη μοντέρνα τέχνη και στρέφεται στην παραδοσιακά πρότυπα και στις ζωγραφικές τεχνικές τους παρελθόντος.

Αρχίζει να εκθέτει, να αρθρογραφεί  και να συμμετέχει σε μεγάλες διοργανώσεις στη Ρώμη, στο Παρίσι και στη Ν.Υόρκη.

Το 1930 γνωρίζει στο Παρίσι τη Ρωσίδα Ιζαμπέλλα Πάκζβερ-Φαρ, η οποία θα είναι η μέλλουσα σύζυγος και σύντροφος για την υπόλοιπη ζωή του.

Το 1945 εκδίδεται στα ιταλικά η αυτοβιογραφία του Αναμνήσεις από τη ζωή μου (Memorie della mia vita).

Πραγματοποιεί εκθέσεις σε διάφορες πόλεις της Ιταλίας και τιμάται από διάφορα καλλιτεχνικά ιδρύματα Ευρώπης και Αμερικής.

Κατά το διάστημα 1964 -1965 ασχολείται  με τη σκηνογραφία, καθώς και με τη γλυπτική και τη χαρακτική.

Το 1978 γιορτάζονται τα  ενενηκοστά  γενέθλιά του στο Καπιτώλιο της Ρώμης  με την παρουσία και υποστήριξη γνωστών θεωρητικών της τέχνης.

Την 20η Νοεμβρίου 1978, στις 11:30 π.μ., ο Τζιόρτζιο Ντε Κίρικο πεθαίνει σε νοσοκομείο της Ρώμης, έπειτα από μια μακροχρόνια ασθένεια.

Μετά τον θάνατό του θα συνεχίζονται σε θεσμικούς χώρους οι εκθέσεις έργων του έως σήμερα. Το  1986 δημιουργείται το Ίδρυμα Τζιόρτζιο και Ίζα Ντε Κίρικο στην οικία τους στον αριθμό 31 της Πιάτσα ντι Σπάνια της Ρώμης, με Πρόεδρο την γυναίκα  ενώ το  1998     ανοίγει τις πόρτες του για το κοινό.

Στην Ελλάδα  η πρώτη έκθεση με έργα Ντε Κίρικο διοργανώθηκε το 1995 από το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή της Άνδρου με την συμμετοχή του Δήμου Βόλου και του Ιδρύματος Νικολάου και Ελένης Πορφυρογένη της Αγριάς Βόλου, υπό την αιγίδα  του Ιδρύματος Ντε Κίρικο της Ρώμης. Προηγήθηκε το καλοκαίρι η έκθεση της Άνδρου και ακολούθησε η έκθεση στο Βόλο με τον γενικό τίτλο «Η επιστροφή του Τζιότζιο Ντε Κίρικο»,   πλαισιωμένη  με παράλληλες εκθέσεις και εκδηλώσεις, στο Κέντρο Τέχνης και στο Ίδρυμα Ν. & Ε. Πορφυρογένη στην Αγριά.

Με το έργο του θα ασχοληθούν πολλοί ιστορικοί τέχνης στην Ιταλία, Γερμανία, Γαλλία, ΗΠΑ, Ελλάδα, Ισπανία και σε άλλες χώρες.

Η  ιστορικός της Τέχνης, Νίκη Λοïζίδη, τ. καθηγήτρια της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών της Αθήνας, αναφέρει: «…Η ιδιαιτερότητα του de Chirico, η σχεδόν μοναδικότητά του, έγκειται στο γεγονός ότι μέσα στον ίδιο αιώνα και με διαφορά μερικών δεκαετιών, ανακηρύχθηκε προφήτης των πλέον αντιθετικών, τουλάχιστον φαινομενικά, καλλιτεχνικών τάσεων και ιδεολογικών ρευμάτων. Υπήρξε προφήτης μιας καλλιτεχνικής επανάστασης, όπως ο σουρεαλισμός, ακούσιος προπομπός της αισθητικής ιδεολογίας του ολοκληρωτισμού και, τελευταία, πρόδρομος της transavanguardia και του σύγχρονου αν-ιστορικού και ιδεολογικά κορεσμένου μετά-μοντέρνου αισθητισμού. Το έργο του άντεξε γιατί κατέγραψε τα «συμπτώματα» του αιώνα (αισθητικά, κοινωνικά, ιδεολογικά), χωρίς να τους προσδώσει την εφήμερα μαχητική διάσταση της πρωτοποριακής στρατηγικής…»(Ν. Λοïζίδη, 1990)

 

 

 

κεκπα διεκ κεκπα διεκ ΔΗΜΟΣ ΒΟΛΟΥ