Εκπαιδευτικό πρόγραμμα : Η Αρκούδα
Χρονικό διάστημα υλοποίησης : ένας μήνας
Το σχέδιο εργασίας « Η αρκούδα», υλοποιήθηκε στο Βρεφονηπιακό σταθμό Ιάσονα του Δ.Ο.Ε.Π.Α.Π.-ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ., Δήμου Βόλου. Στο βρεφονηπιακό σταθμό Ιάσονα, λειτουργούν έξι τμήματα, δύο βρεφικά και τέσσερα παιδικά τμήματα προ-προνηπίων. Κατά τη διάρκεια του σχεδίου εργασίας πραγματοποιήθηκαν ποικίλες εκπαιδευτικές και βιωματικές δραστηριότητες, με οργανωμένο και ελεύθερο χαρακτήρα, αλλά και με στοιχεία διαφοροποιημένης διδασκαλίας , προτρέποντας και εμψυχώνοντας κάθε παιδί στη διαδικασία της μάθησης.
Ιδιαίτερη προσοχή και έμφαση δόθηκε στους τομείς που σχετίζονται άμεσα με τις ηλικιακές ομάδες των παιδιών ,( βρεφών και νηπίων) που φιλοξενούνται στο σταθμό, όπως για παράδειγμα, Προφορική και γραπτή επικοινωνία, Λογικο – μαθηματικές έννοιες , Παιδί και Περιβάλλον, Καλλιτεχνική δημιουργικότητα. Μουσικοκινητική αγωγή, Θεατρική έκφραση.
Το σχέδιο εργασίας υλοποιήθηκε με τη συμμετοχή όλων των παιδιών του σταθμού και τη συνεργασία τους με τους εκπαιδευτικούς – παιδαγωγούς αυτού: κ. Δήμητρα Ανέστη , κ. Ευαγγελία Καρατζούλα, κ. Παρασκευή Σολομών ,κ. Κερασία Λιάπη, κ. Μαρία Γάτου, κ. Παναγιώτα Καταραχιά, κ. Νικολέτα Βελέντζα, κ. Παρασκευή Ψάρρα, κ. Κατερίνα Αναστασίου, κ. Σοφία Μιχελή και κ. Κωνσταντινιά Πολίτου.
Γενικοί σκοποί του προγράμματος ήταν : Να γνωρίσουν τα παιδιά τα άγρια ζώα και συγκεκριμένα την καφέ και την πολική αρκούδα, τον τρόπο ζωής τους, το χώρο στον οποίο ζουν, με τι τρέφονται , ομοιότητες και διαφορές αλλά και ό,τι άλλο σχετίζεται με αυτά. Πολύ σημαντικό ερώτημα το οποίο εξετάστηκε από τις ομάδες διερεύνησης , αφορούσε στους λόγους που αυτά τα ζώα απειλούνται με εξαφάνιση και τι θα μπορούσαμε να κάνουμε οι άνθρωποι για να αποφύγουμε αυτή τη δυσάρεστη κατάληξη.
ΑΦΟΡΜΗΣΗ:
Η ανάγνωση και η δραματοποίηση του παραμυθιού « Καληνύχτα λέμε». Τα παιδιά θέσανε ερωτήσεις για την ζωή της αρκούδας και έτσι δόθηκε το έναυσμα για περισσότερη μελέτη επί του θέματος.
Σκοποί του προγράμματος
- Να γνωρίσουν μέσα από την αναζήτηση πληροφορίων και των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων την καφέ αρκούδα καθώς και την πολική, τον τρόπο διαβίωσης, την εξέλιξή τους.
- Να κατανοήσουν την σημαντικότητα της ύπαρξής καθώς και της συμβολής τους στη λειτουργία του οικοσυστήματος.
- Να κατανοήσουν και να αναγνωρίσουν τους κινδύνους που απειλούν την ζωή τους και τις συνέπειες που έχει αυτό τόσο για τους ανθρώπους όσο και για το περιβάλλον. Επίσης να διερωτηθούν κατά πόσο ευθύνεται ο ανθρώπινος παράγοντας και να επέλθει η αλλαγή στάσεων και αντιλήψεων.
- Να αποκτήσουν περιβαλλοντική συνείδηση και φιλική στάση ζωής προς το περιβάλλον.
- Να αποκτήσουν το αίσθημα ευθύνης.
- Να διαμορφώσουν θετική στάση απέναντι στην χλωρίδα και την πανίδα που απειλείται από εξαφάνιση.
- Να μάθουν την έννοια της συλλογικότητας και της συνεργασίας.
- Να μάθουν να αλληλοεπιδρούν τόσο με τους ομηλίκους όσο και με τους ενήλικους.
ΓΛΩΣΣΑ
Κύριος στόχος: Μέσα από την συζήτηση και της ερωταπαντήσεις να μάθουν για την καφέ αρκούδα και την πολική, την ζωή της και από τι κινδυνεύει.
Επιμέρους στόχοι:
- Να μάθουν να διηγούνται, να περιγράφουν, να εξηγούν.
- Να συμμετέχουν τόσο σε συζητήσεις όσο και να μπορούν να συνεργάζονται σε ομάδες χρησιμοποιώντας επιχειρήματα.
- Να βελτιώνουν και να εμπλουτίζουν τόσο τον προφορικό τους λόγο όσο και τον γραπτό τους, ενώ ταυτόχρονα να μπορούν να αναγνωρίζουν οικείες λέξεις.
- Να εμπλουτίσουν και να ενισχύσουν τον προφορικό τους λόγο.
- Να εμπλουτίσουν και να ενισχύσουν τον γραπτό λόγο.
- Να συνειδητοποιήσουν ότι τα ζώα μπορεί να διαφέρουν εξωτερικά όπως και οι άνθρωποι αλλά έχουν τις ίδιες ανάγκες.
- Να γίνει εκμάθηση για την σωστή χρήση της Βιβλιοθήκης .
- Να αναπτύξουν την κριτική τους σκέψη.
- Να αναπτύξουν την δημιουργικότητα και την φαντασία τους.
- Να μάθουν να επικοινωνούν και να συνεργάζονται τόσο με τους συνομηλίκους τους όσο και με τους ενήλικους.
- Να αποκτήσουν τον καλύτερο συντονισμό χεριού -ματιού
- Να αναπτύξουν τόσο την λεπτή κινητικότητα όσο και την αδρή.
Δράσεις που υλοποιήθηκαν:
- Συζητήσαμε για την χειμερία νάρκη και ποια ζώα κοιμούνται τον χειμώνα καθώς και για ποιον λόγο γίνεται αυτό.
- Συζητήσαμε για την ζωή της, από τι κινδυνεύει η καφέ αρκούδα ( καταστροφή βιότοπων, πυρκαγιές καταστροφή των δασών, κυνηγοί που θέλουν την γούνα της, άνθρωπος κλπ.) και τις επιπτώσεις τόσο στο περιβάλλον όσο και στον άνθρωπο.
- Γνωρίσαμε τον Αρκτούρο και την δράση του ,καθώς και άλλες οργανώσεις για την προστασία των ζώων και του περιβάλλοντος.
- Βρήκαμε και μάθαμε παροιμίες για την Αρκούδα ( Όπως Νηστικό αρκούδι δεν χορεύει, κλπ). Επίσης την σημασία τους και τον λόγο που το λέμε.
- Μάθαμε το χρώμα καφέ και που το βρίσκουμε γύρω μας.
- Μάθαμε για το άσπρο χρώμα και που το βρίσκουμε γύρω μας.
- Μάθαμε για την πολική αρκούδα που ζει, από τι κινδυνεύει.
- Γνωρίσαμε άλλα πολικά ζώα και που ζουν.
ΓΡΑΦΗ
- Γράψαμε ένα γράμμα στον Αρκτούρο για να μας στείλουν πληροφορίες για την καφέ αρκούδα.
- Αντιγράψαμε λέξεις όπως ΑΡΚΟΥΔΑ, ΜΕΛΙ, ΔΑΣΟΣ, ΔΕΝΤΡΑ, ΚΥΝΗΓΟΣ, ΦΩΤΙΑ, ΧΕΙΜΕΡΕΙΑ ΝΑΡΚΗ, ΥΠΝΟΣ ΚΛΠ.
- Μάθαμε να τις αναγνωρίζουμε μέσα σε κείμενα.
- Ποια αρκούδα μου έρχεται στο μυαλό όταν ακούω αυτές τις λέξεις.
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ
Κύριος στόχος: Να έρθουν σε επαφή με αυτό το γνωστικό πεδίο και να αξιοποιήσουν τις δυνατότητές τους στην αρίθμηση.
Επιμέρους στόχοι:
- Να μάθουν να ταξινομούν και να συγκρίνουν.
- Να μάθουν αντιστοιχούν και να σειροθετούν.
- Να μάθουν να αναγνωρίζουν απλά σχήματα και μεγέθη.
- Να αναπτύξουν ικανότητες συνεργασίας.
- Να γνωρίσουν τους αριθμούς 1,2,3,4,5,6,.
Δράσεις που υλοποιήθηκαν:
- Ταΐσαμε την αρκούδα ψαράκια (παιχνίδι με ζάρι)
- Συγκρίναμε το μέγεθος της πατούσας μας με μίας αρκούδας.
- Μάθαμε τα χρώματα με την αρκούδα από το παραμύθι «Πες μας αρκούδα τι είδες»
- Παιχνίδια με έννοιες μεγάλο-μικρό, μεσαίο, μεγάλο, λεπτό χοντρό, ολόκληρο-μισό.
- Κατασκευάσαμε δικά μας παζλ για την εκμάθηση των προαναφερόμενων εννοιών.
- Δημιουργήσαμε το δικό μας μονοπάτι για να φτάσει η αρκούδα στην φωλιά της μέσα από εμπόδια χρησιμοποιώντας της έννοιες που μάθαμε.
- Μετρήσαμε αρκουδάκια και ψάρια.
- Φτιάξαμε το δικό μας αριθμητάρι από το 1 έως το 5 αλλά αντί για μπίλιες βάζαμε εικόνες από αρκούδες
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ
Κύριος στόχος:
- Να αναπτύξουν φιλοπεριβαλλοντική συνείδηση για το περιβάλλον και μάθουν τους παράγοντες που το επηρεάζουν. Επιπρόσθετα να τους δοθεί η ευκαιρία να γίνουν ενεργοί πολίτες για την προστασία του.
- Να γνωρίσουν την χλωρίδα και την πανίδα της χώρας, καθώς και τους κινδύνους αυτών.
Επιμέρους στόχοι:
- Γνωριμία με τα δάση. Μαθαίνουμε την αναγκαιότητα των δασών στο περιβάλλον και στον άνθρωπο.
- Να θέτουν προβλήματα και να βρίσκουν την λύση τα ίδια τα παιδιά.
- Να αναπτύξουν την κριτική σκέψη τους.
- Να καταλάβουν την σπουδαιότητα του περιβάλλοντος.
- Να έρθουν σε επαφή με φυσικά υλικά.
- Να εξερευνήσουν το φυσικό περιβάλλον.
- Να μάθουν να συνεργάζονται και να αλληλοεπιδρούν μεταξύ τους.
- Να μάθουν να δουλεύουν σε ομάδες.
- Να γνωρίσουν φιλοπεριβαλλοντικές οργανώσεις τόσο για την προστασία των ζώων όσο και για το ίδιο το περιβάλλον.
Δράσεις που υλοποιήθηκαν:
- Βρήκαμε πληροφορίες για την καφέ αρκούδα ( πως είναι, που ζει, με τι τρέφεται, από τι κινδυνεύει όπως φωτιά, κυνηγούς κλπ.) η οποία απειλείται με εξαφάνιση.
- Συζητήσαμε για τα ευρήματα της έρευνας μας και τι ερωτήματα γεννήθηκαν στα παιδιά. Επιπλέον τι τους έκανε εντύπωση από αυτά που μάθανε.
- Βρήκαμε στον Χάρτη που υπάρχουν στην Ελλάδα καφέ αρκούδες
- Βρήκαμε στην υδρόγειο σφαίρα σε ποια μέρη σε όλον τον κόσμο υπάρχουν αρκούδες.
- Μιλήσαμε για τους κινδύνους των δασών και την αναγκαιότητα τους για τον άνθρωπο αλλά και για τα ζώα.
- Συζητήσαμε για την αναγκαιότητα της αναδάσωσης.
- Φυτέψαμε φυτά στην αυλή του σχολείου.
- Μάθαμε και γνωρίσαμε τους ζωικούς οργανισμούς του δάσους.
- Είδαμε φωτογραφίες και βίντεο με τις καταστροφές των δασών. Πριν και μετά την καταστροφή.
- Γνωρίσαμε την διατροφή της αρκούδας. Είδαμε εικόνες και κάναμε το δικό μας κολλάζ.
- Βρήκαμε πληροφορίες για την πολική αρκούδα ( πως είναι, που ζει, με τι τρέφεται, από τι κινδυνεύει (λιώσιμο των πάγων, κυνηγούς κλπ.) η οποία απειλείται με εξαφάνιση.
- Συζητήσαμε για τα ευρήματα της έρευνας μας και τι ερωτήματα γεννήθηκαν στα παιδιά. Επιπλέον τι τους έκανε εντύπωση από αυτά που μάθανε.
- Γνωρίσαμε και τα υπόλοιπα πολικά ζώα.
- Γιατί λιώνουν οι πάγοι;
- Είδαμε στην υδρόγειο σφαίρα που βρίσκονται οι πόλοι.
ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΕΚΦΡΑΣΗ
ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ
Κύριος στόχος:
- Να μάθουν να εκφράζονται δημιουργικά αναπτύσσοντας την φαντασία τους. Να μάθουν εκφράζουν τον συναισθηματικό τους και ψυχικό τους κόσμο
- Να χρησιμοποιούν την αισθητική τους κρίση και διάφορα καλλιτεχνικά μέσα.
Επιμέρους στόχοι:
- Να έρθουν σε επαφή με διάφορα υλικά όπως μαρκαδόρου, τέμπερα, κόλλες, υφάσματα, φυσικά υλικά κλπ.
- Να μάθουν τα χρώματα και να κάνουν μίξεις.
- Να γνωρίσουν και να μάθουν καινούργια υλικά και πως να τα χρησιμοποιούν για τις μικρές τους δημιουργίες.
- Μέσα από την εικαστική τέχνη και όλες τις μορφές της να διεγείρουν στα παιδιά αλλά και στους ενηλίκους συναισθήματα, να προκαλέσουν συγκινήσεις, και να δημιουργήσουν ένα υπέροχο πέπλο αμφιταλάντευσης μεταξύ του δημιουργού και του αποδέκτη.
- Το έργο τέχνης έχει τη δυναμική εγχάραξης ενός πλήθους συναισθημάτων, άλλοτε με θετικό και άλλοτε με αρνητικό φορτίο και προσανατολισμό. Τα παιδιά να εξωτερικεύσουν είτε τα θετικά είτε τα αρνητικά τους συναισθήματα.
- Η διερεύνηση και η χρήση ιδεών και εμπειριών που αντιστοιχούν σε στοιχεία για καλλιτεχνική έκφραση και δημιουργία.
- Τα παιδιά να ανακαλύψουν ότι η τέχνη αποτελεί μέσο επικοινωνίας ανάμεσα στους ανθρώπους και έκφρασης αυτών.
- Μέσα από την εικαστική τέχνη τα παιδιά αναπτύσσονται νοητικά.
- Να νιώσουν την χαρά και την ικανοποίηση δημιουργώντας μια κατασκευή.
- Να ευχαριστηθούν και να ψυχαγωγηθούν.
Δραστηριότητες που υλοποιήθηκαν:
- Κατασκευάσαμε μάσκες με το πρόσωπο της αρκούδας.
- Δημιουργήσαμε το δικό μας κολλάζ με εικόνες από περιοδικά με θέμα την καφέ αρκούδα.
- Κατασκευή αρκούδας από χάρτινα πιάτα.
- Τρισδιάστατη κατασκευή ο κορμός του δέντρου και τα ζώα μέσα σε φωλιές σε χειμερία νάρκη.
- Κατασκευή: η πολική αρκούδα κοιμάται στην φωλιά της από χάρτινη σακούλα.
- Φτιάχνουμε ζυμάρι και πάνω στο ζυμάρι αφήνουμε ίχνη από τις πατούσες των ζώων.βρ.2
- Στένσιλ με την πατούσα της αρκούδας.
- Τύπωμα το κεφάλι της αρκούδας από ρολό χαρτί υγείας και τέμπερα.
- Το βιβλίο της αρκούδας.
- Κατασκευή αρκουδάκια από πηλό με την βοήθεια κουπάτ και τα βάψαμε με τέμπερα.
- Κατασκευή με ψωμί του τοστ και λαχανικά , η πατούσα της αρκούδας
- Κατασκευή κέικ μαζί με τα παιδιά σε σχήμα αρκουδίτσας.
ΔΡΑΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ
Κύριος στόχος: Να αποκτήσουν θεατρική παιδεία και να εξωτερικεύουν τα συναισθήματά τους.
Επιμέρους στόχοι:
- Να αρχίσουν να μιμούνται και να αυτοσχεδιάζουν ενώ ταυτόχρονα να εκφράζονται μέσα από αυτά.
- Να έρθουν σε επαφή και με άλλα είδη τέχνης.
- Να αναπτύξουν ομαδοσυνεργατικό πνεύμα.
- Να σέβονται ό ένας την προσωπικότητα του άλλου.
Δραστηριότητες που υλοποιήθηκαν:
- Τα παιδιά αναπαραστήσανε τα ζώα του δάσους που ετοιμάζονται για ύπνο.
- Δραματοποιήσαμε το παραμύθι « Δωσ’ μου το χέρι σου» της Γιολάντα Τσορώνη-Γεωργιάδη.
- Δραματοποιήσαμε το παραμύθι « Μην ξυπνάτε την αρκούδα»
- Χριστουγεννιάτικη παράσταση «Χριστούγεννα στο δάσος»
ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ
Παίξαμε τα παιχνίδια:
- Ελάτε να ψαρέψουμε
- Ελάτε να ταΐσουμε την πολική αρκούδα
- Ανακαλύψτε τα ίχνη της αρκούδας
- Ακολουθήστε τα ίχνη της καφέ και της λευκής αρκούδας να δούμε που μένουν.
- Βρίσκω μέσα στο χιόνι τα ίχνη των ζώων.
- Κάνει κρύο.
- Φτιάξαμε το δικό μας χιόνι
ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΚΙΝΗΣΗ
Κύριος στόχος: Να μάθουν να συντονίζουν τις κινήσεις του σώματος με τον ρυθμό και να αναπτύξουν καλύτερα τον έλεγχο των μυών του σώματος.
Επιμέρους στόχοι:
- Να μάθουν τα μουσικά τραγούδια
- Να συνδυάζουν ρυθμό και κίνηση.
- Να αποκτήσουν σταθερότητα κινήσεων.
- Να αναπτύξουν τον προφορικό λόγο
- Να αναπτυχθεί η κινητικότητα τους
- Να μάθουν να αναπαράγουν μουσικά ακούσματα με διάφορους τρόπους.
Δραστηριότητες που υλοποιήθηκαν:
Τραγουδήσαμε τα παρακάτω τραγούδια:
Αρκούδα καφέ, θα πάμε για αρκούδες, μια αρκούδα καφέ,
αρκουδάκι ( από το βιβλίο της Μαρία Κυνηγού – Φλάμπουρα), ψάχνω, ψάχνω μία αρκούδα, μικρό μου αρκουδάκι, μια αρκούδα ξαφνικά, η αρκούδα, πατούσες ,αρκούδα σίφουνας ,η αρκούδα που έλεγε όχι-όχι, αρκούδα στο διάστημα, λιχουδιές, λούτρινα.
ΜΟΥΣΙΚΟΚΙΝΗΤΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ
Πάμε για αρκούδες
Αρκούδα καφέ
Ο χορός των αρκούδων
Αρκουδάκι ( Της Μαρίας Κυνηγού Φλάμπουρα)
Ποιος θα πιάσει την αρκούδα
Τα ζωάκια πάνε για ύπνο
ΠΑΙΔΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
Η μεγάλη και η μικρή Άρκτος
Καληνύχτα λέμε
Όνειρα γλυκά Μάρκο
Η λιχούδα αρκουδίτσα
Ιστορίες από την φύση « Η μικρή αρκούδα»
Η Χρυσομαλλούσα και τα τρία αρκουδάκια
Η αρκούδα στην βάρκα
Η αλεπού και ο Αρκούδος
Η κυρία γελαστούλα και οι 3 αρκούδες
Η μικρή αρκούδα
Η αρκούδα δεν θέλει να κοιμηθεί
Το λιοντάρι και η αρκούδα
Το παιδί και η αρκούδα
Πες μου καφέ αρκούδα τι βλέπεις
Ένα παραμύθι για τον Πολ την πολική αρκούδα
Τζο το βρεγμένο αρκουδάκι
Δύο αρκούδες
Ο μεγάλος χνουδωτός
Δως μου το χέρι σου
Το μεγάλο κόλπο του Φρέντι
Ένα ροζ ιγκλού για την Πόλυ
Τα ζώα κινδυνεύουν
Το μικρό αρκουδάκι μαλώνει με τον φίλο του
Το μικρό αρκουδάκι μαλώνει με τον φίλο του
Το αρκουδάκι που ήθελε να γίνει Χιονάνθρωπος
Ο βρομούλης και ο καθαρούλης
Γιατί δεν κοιμάσαι αρκουδάκι μου
Πάμε σπίτι αρκουδάκι μου
Η αρκούδα και το ποντικάκι
Τα τρία αρκουδάκια
Ο αρκούδος που ξεγελάστηκε από την αλεπού.
Λιγουλάκι Χειμώνας.
Παροιμίες για την αρκούδα:
- Νηστικό αρκούδι δεν χορεύει
- Από τον λύκο γλίτωσε στην αρκούδα έπεσε
- Και η αρκούδα μαθαίνει να χορεύει
- Όταν ακούς την αρκούδα στου γείτονα την αυλή, καρτέρα την και στην δική σου.
- Αντί για λαγό, έβγαλε αρκούδα
- Μαλλί αρκούδας δεν γίνεται μετάξι
- Αρκούδα μαλλιαρή με τα χοντρά ποδάρια
- Την αρκούδα έστειλαν για ξύλα και ξερίζωσε το δάσος
- Της αρκούδας, άμα της βγάλεις την χαλινάδα, τότε θα δεις αν είναι ήμερή ή άγρια
- Αν είναι αρκούδα γύφτικη, εφτά φορές χορεύει
- Έπεσε το γέλιο της αρκούδας
- Έφαγε το ξύλο της αρκούδας
- Τι να σε φάει γάιδαρος τι να σε φάει αρκούδα
- Η αρκούδα δεν χορταίνει με μυρμήγκια
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Τα παιδιά μέσω της μεθόδου του project ,εξέλιξαν τους ήδη υπάρχοντες και ανέπτυξαν νέους μηχανισμούς διερεύνησης , εξερεύνησης, μελέτης των θεμάτων που τα απασχολούν , μοιράστηκαν ερωτήσεις, απορίες, γνώμες, εμπειρίες δρώντας διαδραστικά με το δικό τους μοναδικό τρόπο. Όλα αυτά μέσα από το παιχνίδι , το τραγούδι , το χορό, το κουκλοθέατρο, το θέατρο , την παντομίμα, τη διήγηση ιστοριών, τη μουσική, την κίνηση , τη ζωγραφική ,τα εικαστικά απολαμβάνοντας την κάθε στιγμή. Εικόνα που μας πρόσφεραν απλόχερα τα χαμογελαστά τους πρόσωπα και τα « κατσαρά « γελάκια τους .
Βίντεο με δραστηριότητες του προγράμματος: