Το σχέδιο εργασίας υλοποιήθηκε στο βρεφονηπιακό  σταθμό Αίολο”, της Διεύθυνσης  Εκπαίδευσης του Δ.Ο.Ε.Π.Α.Π. – ΔΗ. ΠΕ.ΘΕ. Δήμου Βόλου. Ο βρεφονηπιακός σταθμός “Αίολος” φιλοξενεί τέσσερα τμήματα, τρεις τάξεις προ – προνηπίων και μία τάξη βρεφικού .Τα παιδιά που φιλοξενούνται στη δομή ,  συμμετείχαν στο σχέδιο εργασίας με θέμα « Το φθινόπωρο»

Υπεύθυνοι εκπαιδευτικοί των τμημάτων κ. Κοτίνα Μαρία, κ.Ντίνα Κερασία, κ. Πιστιόλη Βάια, κ. Ντούγκα Παναγιώτα, κ. Ταμπακοπούλου Φωτεινή – Ινώ, κ. Φωστηροπούλου Ελένη.

Το σχέδιο εργασίας περιλαμβάνει τις ακόλουθες προσεγγίσεις …

Σκοπός και στόχοι

• Να παρατηρήσουν τις αλλαγές στη φύση εξερευνώντας το περιβάλλον.
• Να γνωρίσουν συγκεκριμένες εποχικές δραστηριότητες , όπως όργωμα, σπορά, τρύγος .
• Να γνωρίσουν τα φθινοπωρινά προϊόντα.
• Να εμπλουτίσουν τον προφορικό τους λόγο μέσα από συζητήσεις , περιγραφές και σκέψεις για το φθινόπωρο.
• Να εκφράσουν τα συναισθήματά τους και να αιτιολογήσουν τις προτιμήσεις τους.
• Να κάνουν όσο το δυνατόν περισσότερο ολοκληρωμένες περιγραφές.
• Να ψυχαγωγηθούν με παραμύθια ,ποιήματα και ιστορίες.
• Να αντιληφθούν έννοιες όπως πάνω- κάτω – μπρος –πίσω – μέσα – έξω.
• Να ομαδοποιούν , να διατάσσουν , να ταξινομούν φρούτα , καρπούς..
• Να εξοικειωθούν με τα μεγέθη ( μεγάλο – μικρό ).
• Να κατανοήσουν και να εξοικειωθούν με την έννοια του μισού ( φρούτου , φύλλου ).
• Να καλλιεργήσουν τις αισθήσεις τους.
• Να αναγνωρίσουν φθινοπωρινές εικόνες.
• Να κατανοήσουν ότι κάθε χρόνος έχει τέσσερις εποχές και κάθε εποχή τρεις μήνες.
• Να ξεχωρίσουν τα φθινοπωρινά από τα άλλα φρούτα.
• Να επικοινωνούν και να συνεργάζονται μεταξύ τους.
• Να διαμορφώνουν κανόνες.
• Να διευρύνουν τις γνώσεις τους.
• Να αντιληφθούν τις ωφέλειες από την κατανάλωση φρούτων.
• Να μάθουν τα χρώματα του φθινοπώρου.
• Να ψυχαγωγηθούν.
• Να αναπτύξουν τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους με κατασκευές.
• Να διασκεδάσουν και να εκφραστούν με δραματοποιήσεις.
• Να μάθουν παιδικά φθινοπωρινά τραγούδια.
• Να αποκτήσουν καλή φυσική κατάσταση και να συμμετάσχουν σε κινητικές δραστηριότητες.
• Να αναπαραστήσουν με παντομίμα σκηνές όπως λιομάζωμα , τρύγος , μάζεμα φθινοπωρινών φύλλων,περπατώντας στη βροχή.
• Να αποκτήσουν αντίληψη του σώματός τους μέσω της ελεύθερης και οργανωμένης κίνησης στο χώρο.
• Να αναγνωρίσουν ήχους όπως, ο ήχος της βροχής, της καταιγίδας, της βροντής, του αγέρα..
• Να αντιλαμβάνονται και να υπακούουν σε εντολές.
• Να εξασκήσουν το συντονισμό ματιού – χεριού.

Αφόρμηση  –  ερέθισμα

• Η αφορμή για την έναρξη του προγράμματος δόθηκε μετά από ένα περίπατο στην αυλή του σταθμού μας. Παρατηρήσαμε τις αλλαγές στο φύλλωμα των δέντρων, μαζέψαμε κιτρινισμένα φύλλα, είδαμε γκρίζα σύννεφα να πυκνώνουν στον ουρανό.. Με τέτοια ερεθίσματα, το ενδιαφέρον των παιδιών έγινε έντονο .

Δραστηριότητες

Γλωσσική καλλιέργεια

• Παρατηρήσαμε εποπτικό υλικό με θέμα το φθινόπωρο, σχολιάσαμε και εκφράσαμε συναισθήματα που μας προκαλούνται.
• Διαβάσαμε στα παιδιά παραμύθια και βιβλία σχετικά με την εποχή του φθινοπώρου
• Είπαμε ποιήματα , αινίγματα, παροιμίες, τραγούδια
• Βρήκαμε λέξεις σχετικές με το φθινόπωρο
• Διαβάσαμε τις εικόνες στον «πίνακα καιρού»

 Παιδί και περιβάλλον

• Κάνουμε παιχνίδια με τις αισθήσεις μας και παράγουμε διάφορους ήχους( π.χ. τσαλακώνουμε χαρτιά, ξερά φύλλα, χτυπούμε ξύλινο αντικείμενο, το τζάμι της τάξης μας), ψηλαφίζουμε αντικείμενα χωρίς να τα βλέπουμε και προσπαθούμε να τα αναγνωρίσουμε ( καρποί, φύλλα, φρούτα ), δοκιμάζουμε τις διαφορετικές γεύσεις των φθινοπωρινών φρούτων, ακούμε ηχογραφημένους ήχους της βροχής, ψιχάλας, μπόρας, αέρα, αστραπής, δυνατού ανέμου, θρόισμα φύλλων
• Μαζέψαμε ξερόφυλλα από την αυλή , κλαδιά ελιάς με τους καρπούς της, σαλιγκάρια
• Μυρίσαμε το βρεγμένο χώμα
• Ξεχωρίσαμε τις εικόνες που αναφέρονται στην εποχή του φθινοπώρου
• Συζητάμε γιατί το φθινόπωρο πέφτουν τα φύλλα , γιατί βρέχει , ποιά είναι τα φρούτα της εποχής
• Μαθαίνουμε για το όργωμα και τη σπορά
• Φυτεύουμε σπόρους και παρατηρούμε την ανάπτυξη του φυτού
• Ζυμώνουμε , πλάθουμε , ψήνουμε και γευόμαστε τα δικά μας ψωμάκια
• Συζητάμε για την αποδημία των πουλιών

Μαθηματικές έννοιες

• Κολλούμε και ζωγραφίζουμε φύλλα πάνω και κάτω από το δέντρο, φρούτα μέσα στη φρουτιέρα, τυπώνουμε μέσα και έξω, μπροστά και πίσω.
• Ξεχωρίσαμε τα μεγαλύτερα από τα μικρότερα φύλλα, τα ολόκληρα από τα μισά φρούτα , ενώσαμε τα μισά φρούτα.
• Ταξινομήσαμε τα φύλλα και τα φρούτα ανάλογα με το χρώμα τους.
• Κάναμε ομάδες με φρούτα και φύλλα.
• Κολλήσαμε περισσότερες ή λιγότερες ελιές σε δέντρα.

Δημιουργία και έκφραση 

• Κουκλοθέατρο παρακολουθήσαμε την παράσταση « Η αλεπού και τα άγουρα σταφύλια »
• Δραματοποίηση με θέμα το λιωμάζωμα
• Παντομίμα με θέμα το όργωμα της γης και τη σπορ, το μάζεμα των σταφυλιών, η βροχή, τα χελιδόνια φεύγουν
• Μουσική
• ακούσαμε και μάθαμε τραγούδια για το φθινόπωρο
• απολαύσαμε και εκφραστήκαμε με μελωδίες εμπνευσμένες από την εποχή του φθινοπώρου (« Οι τέσσερις εποχές » του Βιβάλντι )
• παίξαμε με τον δυνατό και σιγανό ήχο χτυπώντας τα χέρια και τα πόδια μας
• Εικαστικά
• χρησιμοποιήσαμε διάφορα υλικά όπως τέμπερες, δακτυλομπογιές, μαρκαδόρους καθώς και εργαλεία όπως πινέλα, σφουγγάρια, μπατονέτες και ζωγραφίσαμε ατομικά και ομαδικά
• πειραματιστήκαμε με τα χρώματα και κάναμε μείξεις
• γνωρίσαμε διαφορετικές τεχνικές όπως τυπώματα , κολλάζ , χαρτοκολλητική , πλαστική και εκφραστήκαμε δημιουργικά. Τυπώσαμε μήλα ,σταφύλια , το οργωμένο χώμα , την ομπρέλα, τις ελιές. Τυπώσαμε με τις παλάμες μας φύλλα του φθινοπώρου
• κατασκευάσαμε με άχρηστο υλικό το τρακτέρ του γεωργού, το σαλιγκάρι, το φίλο μας το φυλλαράκι , τη μαγική σκούπα του φθινοπώρου, τα κάστανα.
• πλάσαμε με πλαστελίνη και δημιουργήσαμε.

Σώμα, κίνηση και υγεία

• Κινηθήκαμε ελεύθερα και οργανωμένα στο χώρο.
• Τρέξαμε στο χώρο σαν φθινοπωρινός αέρας, πηδήξαμε σαν σταγόνα βροχής που χοροπήδησε στο χώμα, πέσαμε κάτω σαν κιτρινισμένα φύλλα, λικνιστήκαμε σαν κλαδιά δέντρων, πετάξαμε σαν  πουλιά..

Παιδική Λογοτεχνία

• Οι τέσσερις εποχές – Μου αρέσει να μαθαίνω εκδόσεις susaeta
• Πέφτει , πέφτει η σταγόνα Σαμ Γκόντουιν, εκδόσεις Πατάκη

• Μεγαλώνει, μεγαλώνει το φυτό  Σαμ Γκόντουιν, εκδόσεις Πατάκη
•  Φυτρώνει, φυτρώνει ο σπόρος ’’Σαμ Γκόντουιν, εκδόσεις Πατάκη

• Πλατς ! το νερό Νούρια και Εμπάρ Χιμένεθ,εκδόσεις Μεταίχμιο
• Ο μικρός μου Αίσωπος–Τζίτζικας και Μέρμηγκας εκδόσεις Παπαδόπουλος
• Από το σπόρο στο ψωμί – Ο μικρός παντογνώστης,εκδόσεις Ερευνητές
• Ανακαλύπτω τη φύση- Ο κήπος του λαγού ,εκδόσεις Μεταίχμιο
• Ο κήπος του Μάνου του νάνου , Antoon Kring, εκδόσεις Παπαδόπουλος
• Ράκης, ο σαλιγκαράκης Μαρία Βελετά – Βασιλειάδου ,εκδόσεις Μίνωας
• Η κόκκινη κοτούλα Ζωρζ Σαρή, εκδόσεις Πατάκη
• Η τουλιπίτσα Ζωρζ Σαρή, εκδόσεις Πατάκη
• Γνωρίζω το σταφύλι Ευαγγελία Δεσύπρη ,εκδόσεις Παπαδόπουλος
• Τα πρώτα βήματα στη γνώση- Πως μεγαλώνουν τα φυτά, εκδόσεις Σαββάλας
• Λεω μ΄ακούς, Μάρω Λοίζου Ανθολόγιο Νηπιαγωγείου
• Άουτς!’ Ragnhild Scamell ,εκδόσεις Παπαδόπουλος
• Η σοφή ελιά Ειρήνη Καμαράτου-Γιαλούση ,εκδόσεις μικρή Μίλητος
• Όλες οι εποχές του χρόνου σ΄ένα δέντρο’’ Britta Teckentrup ,εκδόσεις Τζιαμπίρης Πυραμίδα

Αξιολόγηση

• Το σχέδιο εργασίας κράτησε περίπου δύο μήνες και επιτεύχθηκαν οι στόχοι του προγράμματος.
• Οι εκπαιδευτικοί ενθάρρυναν και παρότρυναν τα παιδιά να συνεργαστούν μεταξύ τους και να εκφράσουν τις απόψεις, ιδέες και προτάσεις τους.
• Οι μικροί μας μαθητές εκφράστηκαν δημιουργικά μέσα από τη μουσική, την κίνηση, προφορική επικοινωνία.
• Έμαθαν να παρατηρούν αλλαγές, να συγκρίνουν, να συνεργάζονται, να εμπλουτίζουν το λεξιλόγιό τους .
• Διεύρυναν τις γνώσεις τους και καλλιέργησαν τις αισθήσεις τους.
• Γνώρισαν συγκεκριμένες εποχικές δραστηριότητες .
• Διασκέδασαν εκφράστηκαν με δραματοποιήσεις, ψυχαγωγήθηκαν.
• Ανέπτυξαν τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους

Βίντεο φθινοπωρινών δραστηριοτήτων που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του προγράμματος:

• ο Φθινοπωρούλης:   https://youtu.be/r2_yzxjjvKM
• Όργωμα και σπορά: https://youtu.be/kxGyuCS1ypg
• Φρούτα και καρποί: https://youtu.be/FevKZg9ikRo
• Η εποχή του Φθινοπώρου https://youtu.be/AeT3UcI3o8Q
• Εθνική εορτή 28ης Οκτωβρίου https://youtu.be/zbonRDhnBXU